Tiền tệ là một trong những thành phần giúp cho doanh nghiệp có thể hoạt động và phát triển ổn định. Để nắm bắt được doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh hiệu quả hay không bạn chỉ cần nhìn vào bảng lưu chuyển tiền tệ và các chỉ số liên quan trên báo cáo tài chính. Vậy, cách phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ chuyên sâu như thế nào là chuẩn nhất? Cùng tham khảo những nội dung sau để tìm ra câu trả lời nhé!
Tại sao phải phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ?
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một loại báo cáo tài chính thể hiện dòng tiền ra và dòng tiền vào của một doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định (tháng/ quý/năm). Chính vì vậy, việc phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ mang lại những lợi ích cho doanh nghiệp như sau:
- Cung cấp cho các nhà quản lý tài chính, kiểm soát viên, giám đốc tài chính và các nhà đầu tư tài chính những thông tin về các khoản thu tiền mặt và thanh toán tiền mặt của công ty nhằm phục vụ cho việc vận hành, đầu tư và tài trợ.
- Đánh giá sự chuyển động của dòng tiền hay còn được gọi là ngân sách để xác định các mô hình thu chi trong doanh nghiệp.
- Nhận định được sự thuận lợi hay những khó khăn về dòng vốn của doanh nghiệp trong từng thời kỳ.
Những điểm cơ bản khi phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ
Bảng lưu chuyển tiền tệ được chia thành 3 phần bao gồm:
Dòng tiền mặt từ hoạt động kinh doanh
- Dòng tiền này bắt đầu từ thu nhập ròng và sau đó cộng vào phần khấu hao và phân bổ trong bảng lưu chuyển tiền tệ.
- Nhìn từ góc độ kế toán thì đây là các chi phí thực tế nhưng bản chất không làm tiêu tốn tiền mặt của doanh nghiệp. Bởi, chúng là đại diện cho lượng tiền mặt đã mất đi từ nhiều năm trước.
Dòng tiền từ hoạt động đầu tư
- Đây là dòng tiền liên quan đến tất cả chi phí và nguồn vốn của kỳ kế toán mà doanh nghiệp đã bỏ ra. Chi phí vốn luôn là một số âm (-) vì bản chất đó là một chi phí, làm giảm lượng tiền mặt trong kỳ lập báo cáo.
- Trong phần này còn có dòng tiền từ hoạt động đầu tư khác, đây là tổng tất cả tiền mặt đã chi ra và lượng tiền thu được do hoạt động mua bán các tài sản tạo ra thu nhập. Nếu tiền mặt chi ra nhiều hơn lượng tiền thu được thì con số này âm. Ngược lại, đó sẽ là một sẽ dương nếu lượng tiền thu được lớn hơn lượng tiền đã chỉ ra.
Dòng tiền từ hoạt động tài chính
- Phần này đánh giá lượng tiền mặt đi vào và ra khỏi công ty do các hoạt động tài chính. Nó bao gồm tất cả các dòng tiền mặt đi ra để trả cổ tức. Đồng thời, nó bao gồm các khoản mua bán chứng khoán của công ty.
- Dòng tiền đi vào khi công ty bán ra cổ phiếu để tài trợ cho một phân xưởng mới, và là dòng tiền đi ra khi công ty mua cổ phiếu quỹ.
- Với trái phiếu cũng tương tự: Bán trái phiếu thì dòng tiền đi vào, còn mua trái phiếu thì dòng tiền đi ra. Tất cả các bút toán này sau đó được tổng cộng với nhau để tạo ra tiền mặt từ hoạt động tài chính.
Hướng dẫn cách phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ chuyên sâu trong doanh nghiệp
Bảng lưu chuyển tiền tệ trong doanh nghiệp được chia làm các mục chính như sau:
Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động kinh doanh
Hoạt động kinh doanh bao gồm các khoản như: lợi nhuận, khấu hao, biến động hàng tồn kho, biến động khoản phải thu…
Công thức tính:
Tiền thu từ bán hàng hóa dịch vụ – Tiền chi từ bán hàng hóa dịch vụ = Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh.
Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh yêu cầu phải dương trong hoạt động của doanh nghiệp. Nếu kết quả âm tức là doanh nghiệp không tạo ra tiền và gặp khó khăn trong vấn đề thanh toán, trả nợ vay. Nguyên nhân có thể do doanh nghiệp mới thành lập, đang trong giai đoạn phát triển nên cần tiền đầu tư do bị lỗ trong hoạt động kinh doanh hay do năng lực quản lý hàng tồn kho hoặc chính sách về hàng tồn kho không hiệu quả.
Để giải quyết tình trạng này doanh nghiệp sẽ phải dùng dòng tiền từ hoạt động tài chính (đi vay hoặc phát hành thêm cổ phiếu) để bù đắp cho khoản tiền bị thiếu hụt.
Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động đầu tư
Hoạt động đầu tư sẽ bao gồm các khoản chi cho các hoạt động mua sắm, xây dựng, thanh lý, nhượng bán các tài sản dài hạn và các khoản đầu tư khác không thuộc các khoản tương đương tiền.
Công thức tính:
Tiền thu từ bán các khoản đầu tư và tài sản dài hạn – Tiền chi mua các khoản đầu tư và tài sản dài hạn = Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư.
Nếu doanh nghiệp đang tiến hành đầu tư vốn lớn, cần xem xét nguồn tiền nào được sử dụng để bù đắp cho các hoạt động đầu tư này. Ví dụ, chi phí liên quan đến việc xây dựng và mua sắm, lắp đặt trang thiết bị cho một nhà xưởng sản xuất là chi phí vốn đầu tư vì nó tạo ra doanh thu trong nhiều năm. Để tính toán dòng tiền từ hoạt động đầu tư cũng căn cứ từ bảng cân đối kế toán giữa hai kỳ để xác định chênh lệch tăng/giảm của việc mua thêm tài sản, thanh lý tài sản.
Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động tài chính
Hoạt động tài chính bao gồm lượng tiền mặt đi ra vào công ty do các hoạt động tài chính như các dòng tiền mặt đi ra để trả cổ tức, các khoản mua bán chứng khoán. Có hai nguồn tài chính là vay nợ và vốn chủ. Những khoản vay hay vốn góp là các nguồn tiền mặt, các khoản vay phải trả hay vốn cổ phiếu phải mua lại làm giảm lượng tiền mặt. Để tính toán sự biến động của dòng tiền tài chính cũng căn cứ vào bảng cân đối kế toán để xác định khoản chênh lệch tăng/giảm giữa hai kỳ kế toán.
Công thức tính:
Tiền thu từ các khoản vay và thu vốn chủ sở hữu – Tiền trả nợ vay và hoàn vốn chủ sở hữu = Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính.
Phân tích lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính nhằm đánh giá doanh nghiệp hiện đang thừa hay thiếu tiền, qua đó đánh giá được chính sách huy động vốn. Nếu tìm thấy trong dòng tiền này có mục chi trả cổ tức, hoặc mua lại (thu hồi cổ phiếu) thì là dấu hiệu tốt, do công ty biết chia sẻ lợi nhuận cho cổ đông. Có các mục này liên tục qua nhiều năm thì càng là tốt, chứng tỏ ban lãnh đạo biết quan tâm tới cổ đông.
Phân tích biến động trong bảng lưu chuyển tiền tệ
So sánh ngang và so sánh dọc là phương pháp nhà đầu tư dùng để xác định biến động của chỉ tiêu tiền cuối kỳ và xác định được ảnh hưởng của từ hoạt động trong doanh nghiệp. Cụ thể,
Phương pháp so sánh ngang có công thức như sau:
- Chỉ tiêu = chỉ tiêu kỳ phân tích – chỉ tiêu kỳ gốc
- % Chỉ tiêu = (Chỉ tiêu/ chỉ tiêu kỳ gốc)*100%
Còn phương pháp so sánh dọc có công thức là:
- (Chỉ tiêu phân tích/ Quy mô chung)*100%
Để giúp bạn có góc nhìn tổng quan hơn thì Ohmoney sẽ gợi ý cho bạn một ví dụ sau:
Nhận thấy: Tiền cuối kỳ năm nay giảm hơn so với năm trước là 10.300 với tỷ lệ giảm xuống là 36,92%. Nguyên nhân chính là do:
- Ảnh hưởng của dòng tiền thuần hoạt động kinh doanh giảm 120 so với năm trước, tỷ lệ giảm xuống là 23,08%.
- Ảnh hưởng của dòng tiền thuần hoạt động đầu tư tăng 1500 so với năm trước, tỷ lệ tăng thêm là 45,45%.
- Ảnh hưởng của dòng tiền thuần HD tài chính giảm 2200 so với năm trước, tỷ lệ giảm đi là 23,4%.
Phân tích dòng tiền trong bảng lưu chuyển tiền tệ
Tỷ số dòng tiền sẽ phản ánh tổng quan giữa luồng tiền đổ vào và luồng tiền chi ra trong hoạt động của doanh nghiệp. Luồng tiền vào là nợ phải thu và hàng tồn kho, luồng tiền chi ra là nợ phải trả và nợ lương. Các luồng tiền này được xác định bằng công thức sau:
Tỷ số dòng tiền = [(Tài sản ngắn hạn -Tiền)/(Nợ ngắn hạn – Vay ngắn hạn)] *100%
Trong đó:
- Nếu tỷ số <1 thì luồng tiền đổ vào nhỏ hơn luồng tiền chi ra => Công ty không an toàn và không nên đầu tư.
- Tỷ số >1: Luồng tiền đổ vào lớn hơn luồng tiền chi ra => Công ty an toàn và có thể đầu tư.
Một số lưu ý khi phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ dành cho người mới bắt đầu
Trường hợp tài sản trong báo cáo tăng
- Hàng tồn kho tăng.
- Các khoản phải thu tăng.
- Các khoản đầu tư tài sản mới tăng.
- Các khoản khấu hao tăng (dòng vốn hoàn lại từ đầu tư ban đầu đang được thu về).
- Các khoản khác thuộc tài sản tăng.
=> Khi hàng tồn kho tăng so với kỳ trước, có nghĩa là phải chi dòng tiền ra để mua hàng về. Từ đó, dòng tiền mặt trong kỳ sẽ giảm.
Trường hợp tài sản giảm trong báo cáo
- Khi các chỉ tiêu trên báo cáo giảm so với kỳ trước.
=> Khi các khoản phải thu giảm so với kỳ trước, có nghĩa là dòng tiền thu về bán hàng nhiều hơn dẫn đến dòng tiền mặt tăng.
Trường hợp nguồn vốn trong báo cáo tăng
- Các khoản nợ vay ngắn hạn, dàn hạn tăng.
- Các khoản phải trả cho nhà cung chưa thanh toán.
- Các khoản thuế phải nộp chưa nộp.
- Các khoản lương chưa thanh toán.
- Các khoản khác thuộc nguồn vốn tăng.
=> Khi các khoản phải trả cho nhà cung cấp tăng so với kỳ trước, có nghĩa là dòng tiền chưa phải chi ra để thanh toán dẫn đến dòng tiền trong kỳ tăng.
Trường hợp nguồn vốn trong báo cáo giảm
- Khi các chỉ tiêu trên giảm so với kỳ trước
=> Khi các khoản vay ngắn hạn ngân hàng giảm so với kỳ trước, có nghĩa là dòng tiền đã chi ra để trả nợ. Từ đó dòng tiền trong kỳ kinh doanh của doanh nghiệp giảm.
Trên đây là toàn bộ hướng dẫn phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ trong doanh nghiệp mà bạn có thể tham khảo. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích và mang lại cho bạn nhiều thông tin có giá trị trong việc phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ. Cảm ơn đã đọc bài viết và chức bạn gặp nhiều may mắn trong cuộc sống!
