Các nhà đầu tư thường dành sự quan tâm lớn đối với Chứng khoán phái sinh – một dòng sản phẩm chứng khoán mới nhưng lại khiến người chơi đứng ngồi không yên bởi khả năng sinh lợi vượt trội. Vậy, thị trường chứng khoán phái sinh là gì? Những ưu – nhược điểm và cách giao dịch chứng khoán phái sinh như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu cụ thể qua bài viết được chia sẻ dưới đây!
Thị trường chứng khoán phái sinh là gì?
Nhắc đến thị trường, chúng ta thường sẽ liên tưởng đến những hoạt động mua – bán, trao đổi các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ hàng ngày. Riêng đối với thị trường chứng khoán phái sinh, người ta sẽ không giao dịch, mua bán tài sản thông thường, mà sản phẩm giao thương sẽ là các quyền, các hợp đồng và nghĩa vụ được chuyển nhượng quyền sở hữu từ người này sang người khác.
Trong đó, Khoản 9 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 đã có quy định, định nghĩa cụ thể về chứng khoán phái sinh như sau:
“Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai”
Tài sản cơ sở có thể là chứng khoán, chỉ số chứng khoán hoặc những loại tài sản như nông sản, kim loại…
Theo đó, thị trường chứng khoán phái sinh sẽ trao đổi 4 loại sản phẩm, gồm hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng hoán đổi.
Hiểu một cách đơn giản thì thị trường chứng khoán phái sinh là nơi cho phép nhà đầu tư đặt cược vào giá cả của tài sản cơ sở, cụ thể là nó sẽ tăng hay giảm trong tương lai, và nếu dự đoán đó đúng thì nhà đầu tư sẽ có lời.
Ưu – nhược điểm của thị trường chứng khoán phái sinh
Phần trên đã trả lời cho câu hỏi thị trường chứng khoán phái sinh là gì. Tiếp theo ở phần này, chúng tôi sẽ giúp bạn nắm rõ các ưu – nhược điểm để có thể đưa ra quyết định có hay không nên đầu tư vào thị trường này.
Ưu điểm
- Tỷ lệ đòn bẩy cao: Khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh, bạn chỉ cần ký quỹ 1 phần tài sản, nhưng cổ phiếu giao dịch có thể có giá trị gấp 7 – 10 lần số tiền ký quỹ, từ đó tạo nên sự khác biệt to lớn trong giá trị.
- Rủi ro ít: Nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường này sẽ có sự an tâm hơn bởi rủi ro đã được hạn chế từ sự ra đời của trung tâm lưu ký, thanh toán bù trừ hay sở giao dịch.
- Linh hoạt, nhanh chóng: Nhà đầu tư có thể giao dịch bất cứ lúc nào, đồng thời số lượng niêm yết cũng không bị hạn chế.
- Tính thanh khoản cao: rủi ro thấp, tính thanh khoản cao, có sự phân bổ tài sản nhưng không ảnh hưởng đến tài sản cơ sở.
- Lợi nhuận cao: Lợi nhuận luôn là yếu tố hàng đầu mà nhà đầu tư quan tâm đến. Với thị trường chứng khoán phái sinh, kể cả là giá tăng hay giảm thì nhà đầu tư đều sẽ sinh lợi nếu họ dự đoán đúng xu thế của thị trường.
Nhược điểm
- Bất cứ một hình thức đầu tư nào, dù có ít rủi ro đến mấy thì cũng không thể tránh khỏi tình trạng không có lợi nhuận, thậm chí là bị thua lỗ nếu không có kiến thức và chiến lược đầu tư tốt. Vì thế, trước khi bắt đầu tham gia vào thị trường này, bạn vẫn nên tìm hiểu kỹ lưỡng và trang bị đủ kiến thức để hạn chế tối đa những rủi ro có thể xảy ra.
Cách giao dịch chứng khoán phái sinh
Để tham gia đầu tư chứng khoán phái sinh, bạn chỉ cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Mở tài khoản
Đầu tiên, nhà đầu tư cần phải mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh, có thể mở nhiều tài khoản, nhưng mỗi công ty chứng khoán sẽ giới hạn chỉ được mở một tài khoản. Và trước khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh, bạn cần phải có tài khoản giao dịch chứng khoán cơ sở làm điều kiện tiên quyết.
Bạn có thể mở trực tiếp tại Phòng giao dịch hoặc mở online theo sự hướng dẫn của công ty giao dịch.
Ví dụ: Tại sàn MBS, bạn cần phải mở tài khoản chứng khoán cơ sở MBS trước thì mới được mở tài khoản chứng khoán phái sinh. Nếu chưa có tài khoản chứng khoán cơ sở, bạn có thể đăng ký online tại trang chủ của sàn MBS. Còn nếu bạn đã có tài khoản rồi, hãy gọi đến tổng đài 19009088 hoặc gọi cho nhân viên quản lý tài khoản để được hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể nhất.
Bước 2: Nộp tiền ký quỹ ban đầu
Sau khi mở tài khoản, bạn chỉ cần nộp một khoản tiền ký quỹ theo quy định, và giá trị số tiền này khá nhỏ so với hợp đồng. Tiền ký quỹ có thể nộp bằng chứng khoán hoặc tiền mặt đều được.
Ví dụ: Với sàn MBS, bạn cần phải nộp tiền ký quỹ ban đầu vào tài khoản, số tiền tối thiểu sẽ được quy định theo từng thời kỳ. Bạn có thể nộp thông qua ngân hàng, internet banking hoặc chuyển từ tài khoản chứng khoán cơ sở sang tài khoản chứng khoán phái sinh.
Bước 3: Giao dịch
Lúc này, bạn đã có thể giao dịch mua bán chứng khoán phái sinh qua phần mềm của công ty chứng khoán hoặc thông qua nhân viên môi giới.
Ví dụ: Tại sàn MBS, bạn có thể giao dịch qua các kênh sau:
- Giao dịch qua D24: đây là sản phẩm giao dịch chứng khoán phái sinh được phát triển trên nền tảng kết nối internet. Tại đây, bạn có thể dễ dàng truy vấn thông tin và giao dịch nhanh chóng.
- Giao dịch qua Contact24: đây là kênh giao dịch qua điện thoại. Đầu tiên bạn sẽ gọi đến số tổng đài là 19009088, chọn nhánh 3, sau đó nhập tài khoản, mật khẩu qua điện thoại. Và cuối cùng là bạn sẽ đưa yêu cầu đặt lệnh cho nhân viên giao dịch để thực hiện giao dịch.
- Giao dịch tại sàn: đây là kênh giao dịch trực tiếp. bạn chỉ cần mang CMND đến điểm giao dịch MBS để thực hiện giao dịch.
Bước 4: Theo dõi tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ
Bạn cần phải theo dõi tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ để đưa ra những điều chỉnh phù hợp. Hãy đảm bảo rằng tỷ lệ AR (tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ) phải được duy trì theo chính sách của mỗi sàn chứng khoán riêng biệt vào từng thời kỳ.
Ví dụ: Với sàn MBS, sẽ có các trường hợp sau:
- Trường hợp 1: Tỷ lệ AR của tài khoản nhà đầu tư vượt tỷ lệ AR duy trì của MBS, nhà đầu tư cần bổ sung tài sản ký quỹ hoặc đóng bớt lượng vị thế nắm giữ.
- Trường hợp 2: Tài khoản của nhà đầu tư vi phạm tỷ lệ AR thì bạn có nghĩa vụ phải nộp bổ sung ký quỹ hoặc đóng bớt số lượng vị thế nắm giữ sau khi vi phạm.
Bước 5: Thanh toán nghĩa vụ
Đây là bước thanh toán nghĩa vụ, bạn có thể rút tiền hoặc nạp tiền tùy thuộc vào số tiền còn lại trong tài khoản phái sinh.
Ví dụ: Tại MBS, tài khoản của bạn sẽ được hạch toán lãi lỗ hằng ngày, và khoảng lãi lỗ này sẽ dựa trên sự chênh lệch giá mua/bán với giá đóng cửa (hợp đồng tương lai) hoặc chênh lệch của giá đóng/mở vị thế. Riêng hợp đồng tại ngày đáo hạn, lãi lỗ sẽ do giá đóng cửa quy định.
Nếu tài khoản của nhà đầu tư có lãi vị thế, MBS sẽ hạch toán tiền lãi trên tài khoản. Nhưng nếu tài khoản đó có lỗ vị thế, nhà đầu tư cần phải nộp hoặc rút tiền ký quỹ vào tài khoản để MBS chuyển tiền thanh toán.
Bên trên là câu trả lời cho thắc mắc “Thị trường chứng khoán phái sinh là gì?” cùng những thông tin xoay quanh đó mà bạn có thể tham khảo. Cảm ơn bạn đã quan tâm và đừng quên đón đọc các bài viết khác để không bỏ lỡ các thông tin quan trọng liên quan đến lĩnh vực tài chính, bạn nhé!
